Jakiś czas temu natknęłam się na słowa Rosalynn Carter, które od tamtej pory wciąż we mnie rezonują: 'Istnieją tylko cztery rodzaje ludzi na świecie – ci, którzy już są opiekunami, ci, którzy będą opiekunami, ci, którzy byli opiekunami oraz ci, którzy będą potrzebować opieki'. Te słowa, choć proste, oddają uniwersalność doświadczenia opiekuńczego, które w pewnym momencie życia dotknie każdego z nas.
W naszej fundacji codziennie spotykamy ludzi, którzy z miłości, poczucia obowiązku lub konieczności stali się opiekunami chorych bliskich. Ich historie są zarówno inspirujące, jak i przypominające o trudach, jakie niosą ze sobą. Dlatego dzisiaj chciałabym opowiedzieć o wsparciu, jakie możemy dać pracującym opiekunom rodzinnym w miejscu pracy. To o tyle ważny temat, że praca zawodowa i opieka nad bliskimi często muszą iść ze sobą w parze. Jak zatem możemy lepiej wspierać opiekunów w naszych organizacjach i miejscach pracy? Jak możemy się otworzyć i prowadzić ważne rozmowy bez lęku, że są 'za trudne'?
O opiekunach w miejscu pracy
“Według raportu FOB z 2022 roku, w Polsce niemal jedna na dziesięć osób (8%) opiekuje się starszą, bliską osobą wymagającą stałej opieki, a 4% sprawuje opiekę nad kimś bliskim z niepełnosprawnością / chorą przewlekle bliską osobą.”
Opieka nad chorym, starszym lub niepełnosprawnym członkiem rodziny, partnerem lub przyjacielem ma wpływ na większość z nas w pewnym momencie naszego życia. Już 1 na 10 osób pracujących w Polsce realizuje obowiązki opiekuńcze, a ta proporcja będzie tylko wzrastać. Polacy żyją dłużej i przechodzą na emeryturę później. Niedawne badania FOB potwierdziły, że opuszczanie rynku pracy przez pracownice i pracowników, którzy nie są w stanie połączyć obowiązków opiekuńczych z pracą, jest największym zagrożeniem oraz stratą indywidualną, społeczną i gospodarczą.. A jednak rozmowy na temat łączenia ról pracownika i opiekuna rodzinnego nadal sprawiają trudność w miejscu pracy..
Kim zatem są opiekunowie w miejscu pracy?
W naszej fundacji, aby opisać opiekunów w miejscu pracy używamy definicji zapożyczonej z rozwiązań zachodnich. Dla nas opiekunowie to pracownicy realizujący obowiązki opiekuńczymi, które mają wpływ na ich życie zawodowe. To pracownicy odpowiedzialni za opiekę i wsparcie chorych, starszych lub niepełnosprawnych członków rodziny, partnerów lub przyjaciół, którzy nie są w stanie sami o siebie zadbać.
.
Rozpocząć rozmowę
“Ja jestem po prostu córką! To oczywiste, że opiekuję się mamą.”
Jednym z kluczowych wyzwań przed jakim stoją zarówno pracownicy, jak i menedżerowie jest fakt, że rola opiekuna rodzinnego bardzo często pozostaje tematem niewidzialnym w miejscu pracy. Dzieje się tak z różnych powodów. Wiele osób pracujących i opiekujących się osobą bliską nie uznaje siebie za "opiekunów" (a raczej za "po prostu" córki, synów, żony, mężów itp.), nie wie, gdzie szukać pomocy, czy też nie czuje się komfortowo, prosząc o wsparcie.
Niezależnie jednak od tego, czy jesteś pracownikiem, który już opiekuje się kimś, menedżerem czy koleżanką / kolegą z zespołu, warto być świadomym różnych kontekstów z realizacją zadań opiekuńczych w tle, które mogą się pojawić.
Dla niektórych z nas opieka nad kimś zaczyna się nagle; ktoś, kogo kochamy, zachoruje lub ulega wypadkowi, dziecko rodzi się z niepełnosprawnością. Dla innych, opieka nadchodzi niezauważona: rodzice nie są już w stanie sami sobie poradzić, zdrowie partnera stopniowo się pogarsza. Wielu opiekunów może być przeciążonych, zwłaszcza jeśli łączą opiekę z pracą. Oczywiście, wielu menedżerów również będzie opiekunami. Dane z badań europejskich pokazują negatywny wpływ sprawowania opieki na zdrowie samych pracowników, jeśli nie otrzymują oni żadnego wsparcia.
Pracujący opiekunowie często opisują swoje życie jako "wywrócone do góry nogami", zwłaszcza gdy nadchodzi kryzys, który "pojawia się niepostrzeżenie" a opieka staje się jeszcze bardziej wymagająca. Niezależnie od tego, czy jest to opieka całodobowa, czy w wymiarze kilku godzin tygodniowo, w naszym własnym domu czy w domu bliskiej osoby na drugim końcu miasta, sprawowanie opieki zawsze ma wpływ zarówno na nasze życie osobiste, jak i zawodowe.
Rozpoczęcie dyskusji w środowisku zawodowym polega przede wszystkim na:
stworzeniu przestrzeni dialogu na temat łączenia ról zawodowych i opiekuńczych (nie tylko rodzicielstwa) jako naturalnej części życia,
kultywowaniu otwartej i inkluzywnej kultury organizacyjnej i klimatu w zespole, w którym pracownicy mogą swobodnie rozmawiać o swoich doświadczeniach opiekuńczych,
komunikowaniu, jakiego praktycznego wsparcia może oczekiwać opiekun rodzinny.
Jako współpracownicy oraz menedżerowie, wszyscy możemy odegrać swoją rolę, docierając do opiekunów wcześniej – tak, aby otrzymali odpowiednie wsparcie, we właściwym miejscu i czasie..
10 wskazówek dla wspierającego menedżera
„Normalizuj” temat roli opiekuna – myśl o sprawowaniu opieki przez Ciebie oraz członków Twojego zespołu jako o czymś, co może się przydarzyć każdemu z nas, w każdym czasie, jako o naturalnej części cyklu życia.
Przygotuj się, zaplanuj działania na czas kryzysu, rozpisz zadania.
Sprawdź polityki oraz dostępne w miejscu pracy benefity - czy jest coś, co może już dziś wspierać opiekunów z Twojego zespołu.
Używaj odpowiedniego języka do opisywania zadań opiekuńczych i roli opiekuna.
Bądź dostępny, zachęcaj współpracowników (opiekunów) do poszukiwania wsparcia.
Zawsze przestrzegaj zasady poufności przekazanych Ci informacji.
Przygotuj się na regularne rozmowy, ponieważ doświadczenia opiekuńcze prawdopodobnie będą się zmieniać w czasie i ewoluować.
Regularnie przypominaj o dostępnym wsparciu w miejscu pracy, aby dotrzeć na czas do wszystkich potencjalnych nowych opiekunów.
Podkreślaj dostępne dla opiekunów wsparcie, zarówno w miejscu pracy, jak i to, realizowane przez zewnętrzne organizacje.
Daj przykład – stwórz otwartą i inkluzywną kulturę w swoim zespole oraz spraw, aby rozmowa o byciu pracującym opiekunem była czymś normalnym.
Zainspiruj się
Jeśli ten temat zwrócił Twoją uwagę lub odczuwasz potrzebę praktycznego wsparcia – na przykład w przeglądzie lub opracowaniu polityk uwzględniających potrzeby opiekunów, wdrożeniu dobrych praktyk, jak np tzw. 'paszportu opiekuna' czy w innych inicjatywach wspierających pracowników-opiekunów – nasz zespół jest do Twojej dyspozycji.
Rozumiemy wyzwania związane z rozwojem środowiska pracy przyjaznego opiekunom i chętnie dzielimy się naszą wiedzą oraz doświadczeniem, aby wspierać Cię w tych działaniach. Zachęcamy do kontaktu z nami – razem możemy stworzyć miejsce pracy, które rozumie i docenia wartość opieki.